Eerder schreven wij al dat het recht op vrije advocaatkeuze van een rechtsbijstandverzekerde in 2016 verder is uitgebreid op basis van Europese jurisprudentie. Ondanks deze verdere uitbreiding is het er voor de consument niet beter op geworden. Datzelfde geldt ook voor ondernemers met een rechtsbijstandsverzekering. Verschillende rechtsbijstandverzekeraars werpen hoge drempels op indien een verzekerde zelf een advocaat kiest terwijl deze niet verplicht is. Externe advocaten zijn volgens de verzekeraars immers duurder dan de inzet van eigen juristen. De meeste verzekeraars hebben dan ook hun maximale vergoeding voor externe kosten drastisch verlaagd en bij sommige verzekeraars geldt een eigen bijdrage. Het recht op vrije advocaatkeuze is door rechtsbijstandverzekeraars hiermee verder uitgekleed.
Schadevergoeding na slechte rechtsbijstandverlening door rechtsbijstandverzekeraar
Een verzekerde is ook niet altijd beter af met een rechtsbijstandverzekering. Veel rechtsbijstandverzekeraars sturen aan op schikkingen. Zo ook in de zaak waarin de rechtbank Amsterdam op 29 november 2017 oordeelde dat DAS Rechtsbijstand een bedrag van circa € 115.000 dient te vergoeden aan een verzekerde wegens slechte rechtsbijstand (ECLI:NL:RBAMS:2017:8842). In deze zaak wilde een werkgever de verzekerde ontslaan, omdat hij tentameninformatie aan studenten zou hebben gegeven. De man ontkende en wendde zich voor rechtsbijstand tot zijn verzekeraar DAS. Op advies van DAS heeft hij ingestemd met het voorstel van zijn werkgever om geen ontslagvergoeding toe te kennen en akkoord te gaan met het behoudt van zijn recht op een WW-uitkering en een bovenwettelijke werkloosheidsuitkering.
Na het tekenen van de vaststellingsovereenkomst met zijn werkgever heeft de verzekerde zich op het standpunt gesteld dat sprake is geweest van tekortschietende belangenbehartiging en onjuiste advisering door DAS. De rechtbank Amsterdam overweegt allereerst dat zij bij de beoordeling van het geschil uitgaat van dezelfde maatstaf als voor een gespecialiseerde arbeidsrechtadvocaat zou gelden. DAS vervulde immers dezelfde rol als adviseur en procesvertegenwoordiger van een rechtzoekende als advocaten doen, en beide dossierbehandelaars van DAS hebben zich geprofileerd als jurist arbeids- en onderwijsrecht. De rechtbank overweegt dat DAS een ernstig onvolledig advies heeft gegeven aan de verzekerde en dat het gegeven advies niet kan worden beschouwd als een uitgewerkt, op maat gesneden advies waarin alle mogelijke scenario’s en uitkomsten met onderbouwing zijn uitgewerkt. Dit had de verzekerde wel van een rechtsbijstandverlener mogen verwachten. De verzekerde heeft dan ook op basis van dit advies zijn kansen en mogelijkheden niet verantwoord kunnen inschatten. Daarnaast oordeelt de rechtbank dat DAS zich onvoldoende kritisch heeft opgesteld jegens de werkgever door de werkgever niet om een onderbouwing van haar standpunten te vragen, geen inzage te vragen in het personeelsdossier van de verzekerde en zich te verdiepen in het standpunt van de verzekerde. DAS erkent zich niet in het dossier te hebben verdiept, omdat dit nog altijd kon worden gedaan wanneer het tot een gerechtelijke procedure zou komen. De rechtbank acht dit een onjuiste benadering, omdat zonder behoorlijk onderzoek naar de feiten en omstandigheden uit het dossier een rechtzoekende niet goed kan worden geadviseerd. Bovendien is DAS onvoldoende ingegaan op de vragen van de verzekerde en heeft DAS hem letterlijk aan zijn lot overgelaten door hem zelf onderhandelingsvoorstellen op te laten stellen en berekeningen te laten maken voor een eventuele ontslagvergoeding. De rechtbank komt dan ook tot de conclusie dat DAS niet te werk is gegaan als een redelijk bekwaam en redelijk handelend rechtsbijstandsverlener en zij dus toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen. DAS is derhalve aansprakelijk voor de door de verzekerde geleden schade. Voor de bepaling van de omvang van de schade sluit de rechtbank aan bij de voorheen geldende kantonrechtersformule en de ontslagvergoeding die de verzekerde bij een ontbindingsprocedure mogelijk toegewezen had gekregen.
Hieruit blijkt, zoals wij wel vaker constateerden, dat de rechtsbijstand van een verzekeraar niet altijd van het juiste niveau is. Omdat u pas bij een procedure recht heeft op een advocaat loopt u in het voortraject dus risico’s bij behandeling door uw rechtsbijstandsverzekeraar. Wees u daarvan bewust.
Juridische adviesbureaus op basis van abonnementen
Naast de rechtsbijstandverzekeraars is er een nieuwe trend in opmars. Het juridisch adviesbureau dat op basis van een abonnement “altijd” juridische rechtsbijstand biedt. Hulp die je direct en te allen tijde kunt inschakelen vanaf de eerste dag dat het abonnement is afgesloten zonder zogenoemde inlooptijd of periode dat het abonnement geen dekking biedt. De vraag is echter in hoeverre zulke juridische adviesbureaus als bijvoorbeeld Ahrends Rechtsbijstand juridisch gezien zijn toegestaan. De klant neemt immers een abonnement om bij een onzekere gebeurtenis zich te verzekeren van juridische hulp tegen betaling van abonnementsgeld. Het lijkt er dan ook sterk op dat sprake is van een verkapte vorm van een rechtsbijstandverzekering. Van een verzekeringsovereenkomst is op grond van artikel 7:925 BW immers sprake indien “de ene partij, de verzekeraar, zich tegen het genot van premie jegens haar wederpartij, de verzekeringnemer, zich verbindt tot het doen van een of meer uitkeringen, en bij het sluiten der overeenkomst voor partijen geen zekerheid bestaat, dat, wanneer of tot welk bedrag enige uitkering moet worden gedaan, of ook hoe lang de overeengekomen premiebetaling zal duren.” Onder uitkering is ook een andere prestatie inbegrepen dan een uitkering in geld, aldus artikel 7:926 BW. Dit terwijl een verzekeraar ingevolge artikel 2:27 van de Wet op het financieel toezicht een vergunning nodig heeft van de Nederlandsche Bank om het bedrijf van een verzekering uit te oefenen. Het uitoefenen van een verzekeringsbedrijf zonder vergunning is verboden. Voornoemde juridische adviesbureaus beschikken niet over een dergelijke vergunning. Bovendien bieden deze juridische adviesbureaus vaak enkel eerstelijns dekking en zullen zij uw juridisch geschil overdragen naar een advocaat indien dit noodzakelijk is zonder dat deze kosten door het abonnement worden gedekt. Veelal zullen zij u daarbij doorverwijzen naar kantoren waarmee prijsafspraken zijn gemaakt en heeft u geen recht om zelf te kiezen voor de advocaat waarvan u wenst dat deze uw zaak behandelt.
Wees u er dus van bewust dat het lijkt alsof u een verzekeringsovereenkomst afsluit maar dit in de praktijk niet het geval is.. Let dus goed op de abonnementsvoorwaarden die u worden aangeboden (die soms, ten onrechte, polisvoorwaarden worden genoemd. Heeft u naar aanleiding van het voorgaande vragen? Neem dan gerust contact met ons op. Wij staan u graag te woord.
AVC Advocaten, mr. J. Drijftholt