De Tweede Kamer heeft, geheel onverwacht, onlangs ingestemd met een wetsvoorstel voor een nieuw donorregistratiesysteem. Het registratiesysteem wordt ook wel aangemerkt als ‘actieve donorregistratie’, maar wat houdt het wetsvoorstel precies in? In deze bijdrage zal ik de gevolgen van het aangenomen wetsvoorstel bespreken.
In Nederland geldt sinds 1998 de Wet op orgaandonatie. Het huidige donorregistratiesysteem is in Nederland een zogenaamd toestemmingssysteem. Iedereen die de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt, krijgt een donorformulier thuisgestuurd. Op dit donorformulier kan men aangeven voor welke keuze hij of zij de voorkeur heeft. Allereerst is er de keuze ‘Ja, ik geef toestemming om organen en/of weefsel bij overlijden af te staan’. Hierbij is er nog de mogelijkheid om bepaalde organen of weefsel uit te sluiten. De tweede optie is dat men geen toestemming geeft. Tot slot is er nog de mogelijkheid om de nabestaanden te laten kiezen of een specifieke derde persoon aan te wijzen die een beslissing dient te nemen over de vraag of de organen voor donatie beschikbaar komen.
Dit systeem heeft tot gevolg dat iedereen in Nederland in beginsel geen donor is, tenzij hij of zij zich heeft laten registreren in het donorregister. Het nieuwe donorregistratiesysteem zal hier verandering in brengen. Dit systeem leidt tot een registratiesysteem waarbij iedereen donor is, tenzij men bezwaar heeft gemaakt tegen orgaandonatie. Een systeem dat al jaren in onder andere België wordt gehanteerd. Bij inwerkingtreding van het wetsvoorstel wordt iedereen van achttien jaar en ouder per post gevraagd of hij of zij, wel of geen orgaandonor willen zijn. Wordt op deze brief niet gereageerd, dan wordt men in het donorregister geregistreerd als ‘geen bezwaar’. In beginsel zal iedereen die niet op deze brief reageert, worden aangemerkt als orgaandonor. Mensen die wel reageren, kunnen nog steeds dezelfde opties aangeven.
Het is echter niet zo dat wanneer u niet reageert op de brief en u geregistreerd staat als ‘geen bezwaar’ dit hetzelfde betekent als ‘ja’. Tussen deze twee mogelijkheden wordt onderscheid gemaakt in het donorregister. Wanneer men geen bezwaar heeft gemaakt tegen orgaandonatie, maar ook geen ‘ja’ heeft geregistreerd zullen de nabestaanden in beginsel moeten accepteren dat organen en/of weefsel van de overledene worden weggehaald. Zij houden echter de mogelijkheid om hier bezwaar tegen te maken. Hierbij zullen zij aannemelijk moeten maken dat de overledene geen orgaandonor had willen zijn. Deze mogelijkheid om orgaandonatie tegen te houden is er niet voor nabestaanden van een overledene die uitdrukkelijk heeft laten registreren orgaandonor te willen zijn.
De initiatiefnemers van het wetsvoorstel hopen door middel van actieve donorregistratie meer orgaandonoren in Nederland te krijgen. Of dit daadwerkelijk zo gaat werken is nog maar de vraag. Voorlopig treedt het nieuwe registratiesysteem nog niet in werking. Het wetsvoorstel zal eerst nog door de Eerste Kamer aangenomen moeten worden.
De Kanaalgraver, oktober 2016, Jaap Drijftholt.
Heeft u nog vragen? Neem gerust contact met ons op.